Doorgeschoten wantrouwen

Doorgeschoten wantrouwen

Ik fietste over de Bullebaksluis naar het debatcentrum De Balie. Samen met Femke Lakerveld, Keklik Yücel en Eddy Terstal publiceerden we de week ervoor het manifest ‘Vrij Links’ in de krant. Het manifest heeft als kern dat het individu tegen de groep beschermd moet worden, en het is de linkse politiek die meer naar het individu moet kijken in plaats van de groep.

Op de fiets herhaalde ik de twee voorbeelden die ik had voorbereid om met het publiek te delen.

Ik heb mij tijdens de vakanties in Marokko altijd verwonderd over de plek van de moskee en de imam, allebei staan aan de rand van de gemeenschap. In Nederland staan de kerk en zijn voorganger in het van hart van het leven.

Toen de Nederlandse politiek in dialoog wilde met de Marokkaanse gemeenschap ging ze vanzelfsprekend uit gewoonte in gesprek met islamitische contactorganen, dus met personen die weinig deel uitmaken van de gemeenschap.

En, elke Marokkaan was daarmee moslim. De communisten, atheïsten, vrijzinnigen, natuurgelovigen, berberisten, bijgelovigen etc. werden door één besluit van tafel geveegd, en waren geen gesprekspartner.

Het tweede voorbeeld, van de groepsbemoeienissen met het individu, dat ik deelde, komt uit mijn onderwijspraktijk. Ik geef les op de Hogeschool van Amsterdam en heel de wereld volgt er college. De laatste jaren is er een zorgwekkende kentering gaande. De studenten, waarvan de ouders buiten Nederland geboren zijn, gaan met elkaar om. Maar de autochtone Westfries, Brabander, en Achterhoeker zitten bij elkaar en gaan niet met al die andere culturen om.

In het tweede jaar geef ik het keuzevak Migratie & Integratie, het belangrijkste thema van onze tijd. Er hebben zich 32 studenten aangemeld, waarvan slechts vier met een autochtone achtergrond. “Kom uit je groep,” zei ik in de Balie.

Daarna gingen Eddy Terstall en Keklik Yücel het podium op. Ze vertelden over het manifest. De twee coreferenten waren politicoloog Mounir Samuel en socioloog Merijn Oudenampsen, die ik tot dan toe niet kende.

Mounir Samuel vind ik een interessante en belangrijke stem in het debat. Maar het was onnodig en niet netjes om het debat te laten ontsporen, en alleen omdat hij het niet eens was met de inhoud van het manifest, dat volgens hem een ‘zeer eenkennige, zeer arrogante, zeer maatschappelijk vervreemde, slecht geschreven, met grote hyperbolen’ werk was.

Het was daarna niet meer mogelijk om met elkaar in gesprek te gaan. De toon werd harder, scheller en de oren gingen dicht.

Ik was die dag begonnen in het nieuwe boek ‘God is groot’ van Samuel. Het boek staat bol van de individuele verhalen van pijn die door de groep is aangericht. En dat is exact waar het manifest voor waarschuwt.

De volgende dag fietste ik weer over de Bullebaksluis naar de hogeschool. De werkgroep Migratie & Integratie kreeg een gastles van Marc Josten, hoofdredacteur van Human. Hij had een interessant college voorbereid, waarin hij nepnieuws, halve en verdraaide feiten behandelde. Ik dacht aan de avond ervoor en begreep dat nepnieuws en halve feiten niet het grote gevaar zijn voor het debat, maar ons doorgeschoten wantrouwen.

Asis Aynan