#20jaarmo6
#20jaarmo6
Destijds zag ik niet de symboliek.
Samen met mijn hartsvriend wandelde ik twintig jaar geleden op de Gedempte Oudegracht in Haarlem langs coffeeshop Regine. Normaal hoorde je vanaf de straat reggae hits, maar die dag zei een radiostem dat Hassan II was overleden. Enkele uren daarna beklom zijn zoon Mohamed VI de troon van Marokko. De koning is dood, leve de koning.
Iedereen wist zeker dat Hassans jaren van lood voorbij waren en dat Mohamed jaren van voorspoed ging brengen. Mohamed gaf vrouwen grondwettelijk iets meer rechten en een commissie onderzocht de misdaden van Hassan – de verzoeningscommissie. In de praktijk bleek dat de mannen zich niets van de grondwet aantrokken en de Hassans beulen niet werden vervolgd.
Iedereen wist zeker dat de pers van Mohamed meer ruimte ging krijgen. Helaas. Journalisten als Ali Lamrabet werden gevangen gezet. Lamrabet werd na zijn detentie zelfs stateloos. Talloze kranten en tijdschriften werd het werk onmogelijk gemaakt en sloten hun redactielokaal.
In 2004 gaf de Marokkaanse minister van cultuur op uitnodiging van de Universiteit van Amsterdam een lezing over democratie. Ik vroeg hem hoe die democratie correspondeert met het opsluiten van journalisten. Hij antwoordde dat Marokko een voorbeeld democratie is met perswetten. Perswetten? De hoogleraren en nog hogere piefen bleven zitten en klapten na de speech van de minister hun handen op elkaar.
Iedereen wist zeker dat Mohamed zich in ging zetten voor de Sahara-problematiek. In plaats daarvan dwong hij de Nieuwe Kerk de grens tussen Marokko en de Westelijke Sahara van de landkaart uit de catalogus te halen – in 2004 werden de banden tussen Marokko en Nederland gevierd.
Iedereen noemde Mohamed koning der armen, maar zijn familie is eigenaar van zo een beetje elk relevant bedrijf in Marokko, en Mohamed bezit 600 auto’s, een miljoen horloges en miljarden dollars.
Iedereen wist zeker dat Mohamed door zijn vakanties in de Rif het Riffijnse leed politiek zou erkennen.
In oktober 2016 kwam de Riffijnse visverkoper Mohsine Fikri om het leven, omdat politieagenten zijn vis in een vuilniswagen gooiden en iemand de pletwals aanzette. Fikri kwam gruwelijk aan zijn einde. Mohamed zweeg als het graf.
Er volgden honderden protesten en honderden demonstranten werden gevangen gezet.
Ik hoor vaak dat Mohamed veel heeft gedaan voor Marokko. Als ik vraag wat precies, komen ze altijd aanzetten dat hij wegen heeft laten aanleggen.
Een asfaltweg is een hoop materiaal, maar geen vooruitgang, en al helemaal niet als een dictator die wegen gebruikt om zijn honderden bolides daar over te laten rijden, en hem vervolgens naar de Rif brengen, zodat hij daar vakantie kan vieren.
Ik liep twintig jaar geleden langs de coffeeshop Regine, en vandaag ben ik mij maar al te bewust van de symboliek.
Asis Aynan
