Een korte geschiedenis van de moorkop
Een korte geschiedenis van de moor(kop)
De Hema besloot de moorkop een chocolade bol te noemen, een mooie naam. Zoals dat gaat, voelde men zich iets afgenomen. Jammer dat verandering als vermindering, afname wordt ervaren. Enfin, niet mijn probleem.
Hoe zit het met de naam ‘moorkop’? In de Van Dale staat dat moor ‘zwarte’ betekent. De voorbeeldzin die wordt gegeven is: ‘Hij ziet zo zwart als een moor’. Er is ook een uitdrukking: ‘Een moor schoon of wit willen wassen’, dat betekent dat je vergeefse moeite doet voor iets. Misschien geldt dit ook wel voor dit stukje.
Het is voor mij om twee redenen logisch dat de Hema het gebakje chocolade bol noemt. De eerste: de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam is een winkel en die mag zijn spullen noemen zoals hij wil. Daarnaast vindt de winkelketel een taartje met de naam zwarthoofd blijkbaar niet meer van deze tijd. Volkomen terecht.
Maar hoe komt het dat moor in het Nederlands zwart is gaan betekenen? Want een Moor komt uit de landstreek die tegenwoordig de Rif wordt genoemd, en vroeger het koninkrijk van Mauretania, niet te verwarren met de het huidige Mauritanië.
Op Wikipedia staat het volgende. ‘Het koninkrijk Mauretania is genoemd naar de stam van de Mauri, waarvan de aanduiding moren is afgeleid. De aanduiding Mauri is zelf waarschijnlijk afgeleid van het Griekse μαυρός (mauros) ‘zwart’.’ Het eerste deel is waar, het tweede is niet correct. De bewoners van de Rif zijn niet zwart. Het land heette vroeger Mauretania en haar ingezetenen een Mauri/Moor. Voor de goede verstaander is de stap naar ‘mazigh’ niet groot, en dat is een Amazigh/Berber: de bewoners van Noord-Afrika. Het is trouwens echt vervelend dat verwijzingen naar de Griekse en Romeinse geschiedenis om iets te verklaren meer waarheid lijken te hebben. Nonsens. Een andere ergernis is dat de Moren vaak als moslim worden geduid. Ze waren geen moslim, de islam bestond nog niet.
Het lijkt er dus op dat de betekenis van ‘mauros’ uit het Oudgrieks leidend is geweest. Omdat het zwart betekent in het Oudgrieks, zal het wel waar zijn, is de argumentatie. Nonsens natuurlijk. De kleur van de Grieken is hetzelfde als de Moren, allebei kinderen van de Middelandsezee.
Ik zou hier met hetzelfde gemak kunnen betogen dat het Engelse woord ‘thin’ voor smal, fijn Berbers is, wat dat is een verwijzing naar een meisje. Ik moet nu overigens denken aan mijn tijd bij het blad Contrast. Iemand stuurde een stuk op waarin hij betoogde dat de uitroep ‘wow’ door Marokkaanse-Nederlanders op vakantie mee werd genomen en dat het terugkwam als ‘wajow’. Ook kolder.
Er was nog meer onzin. Op de website van de Telegraaf staat dat de Moren een volk uit de oudheid zijn. De taal die ik spreek is springlevend, net als mijn cultuur, ondanks alle pogingen tot uitroeiing, overigens.
Tot slot. Momenteel staat het toneelstuk Othello van Shakespeare op de planken. De originele titel van het stuk is The Tragedy of Othello, the Moor of Venice. De traditie was (er gaat weer iets afgepakt worden) dat Othello met een roetveeg werd gespeeld. Nu speelt de zwarte acteur Werner Kolf de rol van Othello, maar zoals we nu weten is een Moor een Riffijn, dus als we die arme Othello (hoogstwaarschijnlijk uit Ibocoyan) recht willen doen, dan speelt een Riffijnse-Hollander die rol.
Asis Aynan
