08-04-2021
08 april 2021
Zo een maand geleden keek ik na een online les door het keukenraam naar buiten. Het stormde. In de kale boom van de binnentuin van ons woonblok zag ik het eksternest hoog in de kroon alle kanten op zwiepen. You are currently the only person in this conference, had het net geklonken. Deze zin heb ik het afgelopen jaar heel vaak gehoord in de Virtual Classroom, nadat de laatste student de online lesomgeving verliet. Ik weet niet hoe jullie het ervaren, maar ik voel mij vaak de currentley only person in de nogal hysterische diversteitsconference.
De meeste mensen deugen, zegt een populair boek, maar waarom is het diversiteitsgesprek dan een strijker. Het kent geen lont en knalt veel te hard. Ik zou het hier kunnen hebben over hoe de ene schrijver een vertaalopdracht teruggaf of hoe de andere schrijver door een roman doodsbedreigingen ontvangt en zich nu schuilhoudt. Maar laat ik het vandaag hebben over het een-na-onschuldigste dat er bestaat, namelijk: taart, gebak. Het meest onschuldige zijn trouwens kinderen en die zijn weer dol op gebak.
De Hema besloot vorig jaar op de rand van de corona-uitbraak in Nederland de Moorkop voortaan Chocolade bol te noemen. Er stak een storm zoals in mijn binnentuin op die bestond uit stromingen voor en tegen de Moorkop.
Er was niemand die zich afvroeg wat de betekenis was van een Moor. Het is de kwaal van onze tijd; de verdieping wordt overgeslagen want de kortste weg naar halfbakken conclusies stilt kortstondig onze zucht naar dagelijkse ophef.
In De Van Dale van een zekere omvang staat dat moor zwart betekent. Wat feitelijk onjuist is, maar zoals de taaldocenten onder ons weten, als een fout maar vaak genoeg gemaakt wordt, raakt die geaccepteerd.
Maar terug naar die de taal van de Moor. Een Moor was een bewoner van het koninkrijk Mauretania dat van twee eeuwen voor tot vlak na het begin van de christelijke jaartelling bestond. Niet te verwarren met het huidige Mauritanië. Het gebied strekte zich van het huidige Tanger tot Algiers. De naam van het rijk kwam van de machtige Mauri-stam, een volksstreek die nog altijd bestaat. Mijn ouders zijn er opgegroeid en ik ben er verwerkt.
Toen honderden jaren later de Noord-Afrikanen alsmaar sterker werden nam de angst op het Iberisch Schiereiland toe en werd de naam van het volk van eeuwen daarvoor weer in gebruik genomen om angst in te boezemen. In de politiek is er weinig veranderd.
In een echt diversiteitsdebat had het er natuurlijk om moeten gaan hoe een Noord-Afrikaans volk in de Nederlandse taal terechtkomt in gezegdes als ‘Een moor wit wassen’ en ‘Hij ziet zo zwart als een moor’. Daar is in het publieke debat helaas geen ruimte en tijd voor, daarom is het een baken van rijkdom dat er vandaag tijdens de diversiteitsconferentie zo een zestien workshops plaatsvinden waar je currently niet the only person zult zijn.
Wat de boom in onze binnentuin betreft? De bloei is inzicht en de eksterstel verwacht in mei een familie-uitbreiding.
Asis Aynan
Bovenstaande column is op 08 april 2021 op de online conferentie Hands-up van de Hogeschool van Amsterdam – Faculteit Maatschappij en Recht voorgedragen.
