Much loved
“Marokko is een hoerenland,” was de openingszin van mijn wekelijkse Parool-column in 2008. Een zin die prikkelt en misschien opzien baart, maar iedere Marokkaan weet dat prostitutie net zo diep in de Marokkaanse cultuur is verankerd als het koningshuis. Je hebt voor allebei een revolutie nodig om er van af te geraken.
In de Vomar-supermarkt werd mijn broer op een onplezierige manier aangesproken over mijn column door een volstrekt onbekende meneer – een grote zege voor mijn schrijverschap is dat de familie waarin ik ben grootgebracht zich niet met mijn schrijfsels bemoeit, en de broers en zussen voelen zich er niet verantwoordelijk voor. Dus meneer kon brommen wat hij wilde, maar het hielp geen ene mallemoer.
Ik dacht aan die Parool-column toen ik een interview met filmregisseur Nabil Ayouch in NRC Handelsblad, 17 juni 2015, las over zijn meest recente film Much loved. De film is door de overheid verboden in Marokko, omdat de Marokkaanse waarden en normen erin worden geminacht. Precies hetzelfde dat die meneer in de Vomar-supermarkt mijn broer probeerde duidelijk te maken. Maar wat wilde die man verder, mijn column verbieden?
Ayouch is een regisseur die iedere keer weer films maakt die wrevel veroorzaken. In het NRC-interview zegt hij geen boodschap uit te dragen, maar de kijker een spiegel voor te willen houden. En dat lukt in zijn films, zijn spiegel zorgt voor ongemak.
Toch wringt er iets in het interview, omdat de regisseur met Much loved wil laten zien dat de toeristen uit de Golfstaten misbruik maken van de Marokkaanse vrouw. Iets wat waar is, maar waar blijft zijn commentaar op de opportunistische, laffe Marokkaanse cultuur? Je kunt alleen de dikbuiken van het Arabische schiereiland de schuld geven, maar wat is er mis met Marokko dat er zo veel mannen-, vrouwen- en kinderprostitutie aanwezig is? Ik had graag gehoopt dat Nabil Ayouch zich daarover had uitgesproken. Toon oppervlakte en ziel, de binnenspiegel.
Eén van Ayouch’ meest tijdgeestvattende films is Les chevaux de Dieu. In die prachtige film wordt ook te snel en gemakkelijk een conclusie getrokken. In juni 2013 schreef ik: ”Les chevaux de Dieu doet pijn, veel pijn. Helaas stoelt het verhaal op de veel gedeelde bedrieglijke redenering dat de bron van extremisme in de cocktail van armoede, misbruik en vernedering gezocht moet worden. Daarmee lijkt het alsof monsterlijk gedrag slechts in de krochten van onze maatschappijen ontstaat, wat impliceert dat de ongelukkigen van deze wereld vele malen meer haat zaaien dan de fortuinlijken. Als deze wereld ons iets leert is het dat ideologische dood en verderf bedacht, gefinancierd en begeleid worden door hen die macht en kapitaal bezitten.”
Ik begrijp dat Nabil Ayouch geen moralist wil zijn, maar als je de wereld befilmt, toon haar dan wel helemaal.
Asis Aynan
Much loved draait vanaf september in de bioscoop.
