Angst

Irreële, begrijpelijke angst

Ooit hoorde ik een schrijver zeggen, dat ze de dag vreest ontmaskerd te worden. Het felle tl-licht schiet in een paar flitsen aan en de ontmasker zet met een uitschuifbare aanwijsstok puntsgewijs uiteen dat er van de schrijfsels helemaal niets klopt.

Een volstrekt irreële, maar totaal begrijpelijke angst – ik denk dat de mens altijd door onzekerheid op de hielen wordt gezeten. Die onzekerheid treft mij ook als docent. Hoe vaak schiet het door mijn hoofd dat ik ongeschikt ben voor het leraarschap en er een moment komt dat een manager met een loep bij zijn oog mijn geheim ontrafelt. Die momenten gaan niet over vakinhoudelijke zaken, maar nog belangrijker: docent-student-ontmoetingen.

Als docent heb je in het hoger onderwijs met ontzettend veel individuen te maken. Elk trimester nieuwe gezichten. Het is bijvoorbeeld zeer gemakkelijk de griep op te lopen; de school als bacillenfabriek. Ook loop je de kans dat andermans verhalen in jouw herinneringen terechtkomen. Het zijn vaak de heftige geschiedenissen die je als leerkracht doen wankelen. Het is niet zo dat op de afdeling waar ik les meer maatschappelijke problemen zijn, wel vertellen studenten mij regelmatig in groot vertrouwen hun verhalen. Ik luister als professioneel, als mens probeer ik mee te denken, en enkele uren later fiets ik vol verbijstering op de automatische piloot naar huis.

Sommige studenten hebben berglandschappen aan schulden, zijn bang dat hun ex hen iets aandoet, familieleden die veel te jong overlijden door ziekte of geweld, ze worden misschien het land uitgezet, zijn misbruikt, ongewenst zwanger, worden een huwelijk in gedwongen, en allerlei andere ervaringen die diepe en brede sporen nalaten in hun leven.

Ik luister, luister, luister en op de fiets overweldigt mij de onmacht. Die machteloosheid is het antwoord iets aan de situatie van de student te veranderen en dat onvermogen wekt een onzekerheid over mijn leraarschap. Een twijfel die mijn onbekwaamheid ontbloot. Tegelijkertijd weet ik dat het een irreële angst is. Maar het is een begrijpelijke angst.

Asis Aynan