De moord op Mohsin Fikri
De moord op Mohsin Fikri
De meest interessante bioscoopfilm van het moment is As I a open my eyes. Het decor is Tunis, waar Farah woont. Ze is net achttien en zojuist geslaagd voor haar middelbare school. Ze heeft nog een open, vrolijke blik en een fijne huid. Farah zit in een band en heeft verkering met de luitist. De band zingt geëngageerde teksten op een mix van moderne en traditionele muziek. De regisseur Leyla Bouzid is ongetwijfeld geïnspireerd en fan van Gnawa Diffusion.
De dictator Ben Ali is nog aan het bewind en wie het beter wil hebben sluit zich aan bij hem; de Partij. Die partijleden verzamelen inlichtingen over hun vrienden en buren. Ook over Farah. Haar allereerste biertje in een nachtkroeg wordt door een van de partijleden aan Farahs moeder doorgegeven. Omdat de moeder een ex-vriend heeft werken bij de inlichtingendienst van Ben Ali lukt het Farah lange tijd uit de handen van de politie te houden. Toch wordt ze uiteindelijk gestraft voor haar alcoholgebruik, verkering en antiregimeteksten. In een verhoorkamer die op een slagerij lijkt, krijgt ze klappen, wordt ze vernederd en aangerand.
In dergelijke staten is tantebetten een politiek wapen. Gelukkig ben ik in het moderne Nederland opgegroeid en heb ik nooit last gehad van een overheid die afhankelijk is van roddel en achterklap. Wel weet ik hoe kwaadsprekerij binnen een gemeenschap werkt. Tijdens een klein debatje in een buurthuis in het Schalkwijkse Haarlem zei ik dat ik geen Marokkaan ben en dat de koning van Marokko een boef en een dictator is. Ik meen dat het ergens in 2004 was. De volgende dag stond een afvaardiging van de moskee bij een van mijn broers voor de deur.
Farah is eigenzinnig en stoer, maar kan niet op tegen de georganiseerde hondenclub, die onder leiding staat van de dictator. Aan het eind van de film zien we Farahs doffe blik en de eerste groeven in het gezicht verschijnen. Weer iemand gebroken.
In As a I a open my eyes is de aanstaande val Ben Ali voelbaar. De val die door Mohammed Bouazizi werd ingezet. Op 17 december 2010 stak hij zichzelf in brand tot de dood daarop volgde. Bouazizi was een straatverkoper zonder vergunning – alsof het zittende regime van iemand toestemming had om te baas te spelen. Toen een paar politieagenten geld nodig hadden voor hun lunch vielen ze Bouazizi lastig. Hij had geen smeergeld. Dus werd hij geslagen en werd zijn kar omgegooid. Toen hij verhaal ging halen bij de gouverneur werd hij daar ook als een zwerfhond behandeld. De waanzin sloeg toe en hij pleegde zelfmoord.
Na een geweldige avond over de dichter Chacha werd ik zaterdagochtend wakker. Op de sociale media las ik berichten over een bizar ongeval. In het havenstadje Al-Hoceima (Marokko) was de waar van visverkoper Mohsin Fikri door de politie geconfisqueerd. Fikri had geen vergunning en geen smeergeld bij zich. Dus belde de politie een vuilniswagen om de 500 kilo zwaardvis te vernietigen – geen bedreigde vissoort. Toen de viskistjes in de vuilniswagen werden gegooid, sprong Mohsin Fikri erin om zijn waar eruit te halen. Wat daarna gebeurt, is vreemd en afgrijselijk. De pers wordt aangezet, terwijl Fikri zich nog in de wagen bevindt. Hij wordt door de kraakpers geplet.
In As I open my eyes klaagt Farah in het nummer ‘Bladi’ haar land aan. Marokko is niet mijn land, maar voor deze ene keer: ongelooflijk, veranderen wil je maar niet, Marokko, je bent een klootzak, een klootzak om van te walgen. Tfu.
Asis Aynan
Ps: Ik wens de familie Fikri veel sterkte en wijsheid toe.
