Het verkleedfeest
Het verkleedfeest
Afgelopen dertien oktober was ik op televisie om mijn laatste boek Linoleumkoorts – aantekeningen van een docent te promoten. In het programma ‘Vpro Boeken’, dat helaas niet meer bestaat. De opnames waren op de laatste zomerdag van vorig jaar: zondag 22 september 2019. Ik ging in mijn uppie naar de studio. Mijn uitgever Jurgen Maas zou ik daar ontmoeten.
Ik had een plan en dat stopte ik in een linnentas.
Toen ik binnenkwam, keken verschillende productiemedewerkers mij met iets te grote ogen aan. Ik droeg een broek met exotische bloemen en een trui die ook knalde van de kleur. “Maak jullie geen zorgen,” zei ik terwijl de linnentas omhooghield. “Ik heb kleren voor op tv mee.” Er verscheen een pfiew op hun gezichten.
Jurgen Maas was er al en ik fluisterde om straks geen commentaar te hebben als ik mij had omgekleed. Ik wilde namelijk voorkomen dat tv-crew zich daardoor gesterkt voelde en mij zou dwingen andere kleren aan te doen.
Wie mijn uitgever niet kent, weet niet dat hij nogal verbaal aanwezig is. Ook is hij een beetje stout. Een paar maanden geleden waren we samen bij de heropening van een grote boekhandel in het centrum van Arnhem, die was overgenomen door een koppel. Ik vroeg mij zachtjes hardop tegen Jurgen af wat de omzet is van zo een joekel van een zaak. Juist op dat moment liep een van de nieuwe eigenaars langs. “Hey …, mijn auteur hier vroeg zich net af wat de omzet is,” zei mijn uitgever net iets te hard.
Ik kon wel in het tapijt verdwijnen, ook moest ik flink lachen.
De aandacht voor de Opstand in de Rif (Hirak) die in oktober 2016 begon, was niet zozeer door de tijd verstomd, maar door de razzia’s van de Marokkaanse overheid zitten honderden demonstranten, die hun sociale omstandigheden wilden veranderen, nu jarenlang in het gevang. Ik heb overigens laatst zuur gelachen om een interview met de Marokkaanse schrijver Fouad Laroui. Hij zei dat dat er helemaal geen opstand was in de Rif en dat je er prima met je rolkoffertje over straat kon. Ja, vind je het gek, mafketel. Iedereen zit in het meest verschrikkelijkste oord dat we kennen: de (Marokkaanse) kerker. Wie het waagt op straat demonstreren, online kritiek te leveren, of zelfs commentaar op de koning en zijn trawanten liket of doorplaatst wordt opgepakt.
Laten we hopen dat de Rif de lelijke gevolgen van het coronavirus bespaard blijven, want er is niets om de zieken te behandelen. Het is makkelijk praten achteraf, maar een van de eisen van de Hirak was dat er ziekenhuizen zouden worden gebouwd.
Het boek Linoleumkoorts gaat over mijn leven als docent op een hogeschool, maar ik dacht als ik nou een shirt aantrek met de boodschap ‘Vive le Rif’ dan breng ik onder duizenden mensen de zaak weer eventjes onder de aandacht.
De regisseur van ‘Vpro Boeken’ zei dat het nu echt wel tijd was dat ik mij ging omkleedden; ik stelde dat moment zo lang mogelijk uit.
Toen ik in zwarte broek en een rood T-shirt aan met de tekst de trap afliep, sloeg de regisseur zich op het voorhoofd. Ik keek naar Jurgen en die zei wonder boven wonder niets. De mensen van Vpro zeiden ook niets, maar dat was denk ik omdat ze ongewis waren over wat ik tijdens de opnames ging doen. Misschien waren ze wel bang dat ik iets zou schreeuwen van: “Marokko is een dictatuur!” of “Bevrijd de Rif!” of “Vrijheid voor de gevangenen!” Had gekund, maar dat was ik allemaal niet van plan. Journalist Tjitske Mussche interviewde mij over het boek en het was goed.
Na de opname was iedereen enorm opgelucht. Ik heb wel vaker bij ‘Vpro Boeken’ gezeten en de uitgelatenheid op die laatste zomerdag was confetti. Ik werd zelfs een aantal keer gecomplimenteerd met het shirt, terwijl voor het interview de argwaan over de muren kroop.
Na een glas wijn liep ik naar de uitgang. Daar stond de bewaker van dienst, net als mijn ouders geboren in de Rif. Hij knipoogde. Ik knipte terug. We begrepen elkaar.
Asis Aynan
Wil je Linoleumkoorts – aantekeningen van een docent aanschaffen? Kan hier.
