Bordkartonland

Bordkartonland

In films over de middeleeuwen is er altijd dat shot van een markt. De mensen dragen grijze gewaden en trekken langs groente kraampjes en blijven even staan bij de marktdichter, die vanaf een verhoging het volk met een sonnet vermaakt. Tot voor kort bestonden die marktdichters nog in Marokko. De moderniteit die soaps op televisie en social media voortbracht heeft hen uit beeld uitgeveegd. In Marrakesh zijn die marktdichters nog te bewonderen, maar zij zijn een attractie, ze spelen bohemientje voor de toeristen. Na het werk trekken ze hun spijkerbroek aan rijden ze in een fiatje naar het flatje.

Het werk van de Kabbylische marktdichter Si Muhand u M’hand is werkelijk fantastisch: Reisgeld heb ik niet/Ik stel mijn hoop in de Heer/Mijn pijp is mijn enige gezel. Het is een wonder en van grote waarde dat zijn gedichten zijn opgeschreven, want Si Muhand u M’hand schreef niets op.

In de jaren zestig van de vorige eeuw trok door de Rif, de Marokkaanse streek die sinds anderhalf jaar in opstand is, de dichter Adenbi n Ssuk van markt naar markt. Hij schreef ook niets op. Adenbi n Ssuk vermaakte op marktdagen haar bezoekers met gedichten en verhalen. Sommige van Abenbi’s uitspraken zijn gemeengoed geworden. De leukste vind ik hoe hij de staat Marokko noemde: Bordkartonland. Hij vond het land onecht, nep en ongeloofwaardig.

Deze week deed het land die uitspraak weer eer aan. Tweede-Kamerlid Ploumen en Europarlementariër Piri (allebei Partij van de Arbeid) reisden af naar Marokko om het proces van Nasser Zafzafi bij te wonen – de aanvoerder van de beweging die Noord-Marokko beter wil maken. De twee politici wilden na een dag in de rechtszaal naar Noord-Marokko afreizen, de streek van Nasser Zafzafi en marktdichter Adenbi n Ssuk. Het werd Ploumen en Piri verboden af te reizen naar het gebied. Zodra ze het land verlieten, haastte een woordvoerder van de Marokkaanse overheid te zeggen dat twee wel degelijk naar het noorden mochten reizen.

“Het is niet waar wat zij zeggen,” zei de spreekbuis. Maar het is exact andersom. De Marokkaanse overheid is ongeloofwaardig en onecht. Het is een bordkartonland.

Asis Aynan

Foto van Adenbi n Ssuk